Aktualności

Aha… ale o czym właściwie jest ten tekst?

 

Jedną z najczęściej wykonywanych przez nas napraw jest usługa konserwacji układu chłodzącego. Wiele osób nie jest pewnych, czy taka usługa jest potrzebna w przypadku ich sprzętu, czy wpłynie na prędkość działania komputera i po co w ogóle to robić skoro laptop działa. Wiadomo, że każda osoba zapytana w jakim celu czyści się układ chłodzenia odpowie: „żeby się nie przegrzewał”. Jest to oczywiście odpowiedź dobra, ale może warto zastanowić się co tak naprawdę robi serwisant i w jaki sposób sprawdza Twój komputer. Postaramy się odpowiedzieć na pytania, kiedy trzeba wyczyścić laptopa, czy taka operacja przyśpieszy działanie komputera i co ewentualnie może się stać jeśli tego nie zrobimy.

 

 

Czyścić, albo nie czyścić - oto jest pytanie.

 

„Jak trzeba, to proszę wyczyścić.” Jest to zdanie, które pada bardzo często w naszym serwisie, ale czy trzeba to zrobić? Żeby odpowiedzieć na to pytanie nie jest potrzebny zaawansowany sprzęt ani szczegółowa wiedza z dziedziny serwisowania sprzętu IT. Tak naprawdę może to zrobić każda osoba mająca… komputer i głowę na karku. W tym celu należy sprawdzić, czy występuje któryś z objawów przegrzewania się: 

 

• Komputer sam się wyłącza lub restartuje
• Wentylatory pracują na pełnych obrotach lub często się uruchamiają
• Pokazują się błędy sterowników(„sterownik ekranu przestał odpowiadać, ale odzyskał sprawność”) lub bluescreeny
• System chwilowo się zawiesza, nie da się ruszyć myszką, występuje tzw. „zamrażanie” ekranu
• Szybkość działania notebooka znacznie się zmniejszyła, podstawowe operacje zajmują znacznie więcej czasu
• Na ekranie pokazują się artefakty – przekłamania obrazu
• Obudowa laptopa jest bardzo gorąca

 

Warto w tym momencie wspomnieć, że nawet jeśli występują któreś z powyższych objawów ich przyczyną nie musi być zabrudzony radiator lub stara pasta termoprzewodząca. Uszkodzenie wentylatora, ciepłowodów (heat pipe), czy uszkodzenie któregoś z podzespołów również może być przyczyną zbyt wysokich temperatur. Pewność, że problemy rozwiąże czyszczenie układu chłodzenia uzyskamy niestety dopiero po jego wykonaniu. Na szczęście zanim zabierzemy się za „brudną robotę” możemy wykonać jeszcze testy obciążeniowe i poznać temperatury panujące wewnątrz naszego sprzętu.

 

 

Gorąco jak w piekle, czyli testy obciążeniowe – przygotowania.

 

Sprawdzić czy nasz sprzęt się przegrzewa możemy na wiele sposobów. Ważne jest, aby przed rozpoczęciem testów pamiętać, żeby podłączyć zasilacz do laptopa. Jest to istotne, gdyż komputery przenośne działające na baterii mają inny plan zasilania, niż gdy są podłączone do prądu. Również w przypadku pecetów polecam sprawdzić opcje zasilania i wybrać plan o wysokiej wydajności.

 

 

Kolejną rzeczą, którą potrzebujemy to program do obciążenia podzespołów generujących największe ilości ciepła – procesora i grafiki. Programów tego typu jest sporo, ale my polecamy AIDA64, którym można obciążać zarówno kartę graficzną jak i procesor. Program jest bardzo przyjazny i można nim od razu sprawdzić wysokość temperatur. Równie dobrze sprawdzi się Furmark w połączeniu z CPU Burner lub Prime95. W przypadku tych programów przyda się aplikacja do monitorowania temperatury, gdyż za pomocą Furmarka sprawdzimy jedynie wskazania czujników dla GPU. Do monitorowania temperatur warto użyć programy takie jak:

 

· CoreTemp (tylko procesor)

· HWInfo

· GPU-Z (tylko GPU)

· HWMonitor

· SpeedFan

 

Należy pamiętać, że niektóre programy nie zawsze podają prawidłowe wartości temperatur lub mają problem z ich odczytaniem. Jeśli któreś odczyty wydają się oderwane od rzeczywistości (np. temperatura procesora 15 stopni, gdy w pokoju jest przynajmniej 20) warto spróbować inny program lub zaktualizować ten, który aktualnie używamy.

 

 

Gorąco jak w piekle, czyli testy obciążeniowe – czas testów, temperatury.

 

Super. Mamy wszystko przygotowane, klikamy start i testujemy. Teraz jednak pojawia się pytanie, jak długo ma trwać test i jakie wartości są prawidłowe. Moment zakończenia testów można określić na kilka sposobów. Po pierwsze powinniśmy przestać obciążać komputer, kiedy wystąpi któryś z objawów opisywany wcześniej – artefakty, informacje o przegrzewaniu się, samoczynne wyłączenie itd. gdyż może to spowodować trwałe uszkodzenie sprzętu. W 99,9% przypadków testy możemy zakończyć również kiedy temperatura na przestrzeni ostatnich 10 minut przestaje rosnąć i utrzymuje się na stałym poziomie. Niektórzy zalecają wykonywać 3-4 godzinne testy w celu sprawdzenia poprawności temperatury i stabilności działania systemu, ale w większości przypadków przy sprawdzaniu temperatury godzina w zupełności wystarczy.

 

Temperatura z jaką powinny pracować podzespoły to trochę trudniejsza sprawa. W zależności od rodzaju i modelu podzespołu, jego fabrycznych ustawień i typu sprzętu te wartości będą zupełnie inne. Prawidłowo powinno się sprawdzać temperaturę dla konkretnej sytuacji. Generalnie można powiedzieć, że jeśli temperatura pod obciążeniem jest powyżej 80 stopni na którymkolwiek z podzespołów to trzeba sprawdzić co jest tego przyczyną. W razie pytań o konkretne wartości temperatury zachęcamy do kontaktu. Należy także pamiętać, że duża ilość ciepła negatywnie wpływa na żywotność sprzętu, a także, że im większa jest temperatura tym głośniej pracuje wentylator.

 

 

Raz szybko, raz wolno - czym jest throttling i technologia Turbo Boost.

 

Temperatura jest czynnikiem mogącym wpływać na szybkość działania komputera, a przegrzewający się sprzęt może działać nawet ponad 50% wolniej. Odpowiada za to zabezpieczenie przed przegrzaniem czyli throtthling. Polega on na obniżeniu taktowania procesora w celu uniknięcia jego uszkodzenia z powodu zbyt wysokiej temperatury. Throttling występuje nie tylko w procesorze, ale także w karcie graficznej. Drugą technologią wpływającą na wydajność komputera jest Turbo Boost. Jest ona stosowana w procesorach Intela i dotyczy wszystkich modeli z serii Core M, Core i5, Core i7 oraz serii core i3 ósmej generacji. Umożliwia ona zwiększenie częstotliwości pracy procesora względem częstotliwości bazowej, co powoduje wzrost wydajności o kilkanaście procent. Jeśli temperatura będzie zbyt wysoka funkcja Turbo Boost przywróci ustawienia procesora do jego standardowych wartości, co spowolni działanie całego laptopa czy PC.

 

 

Testowanie – przykład i omówienie.

 

Jak egzemplarz, który posłuży nam za omówienie procesu testowania wykorzystaliśmy laptop Lenovo N580 z procesorem i5-3230M. Notebooka testujemy oczywiście z podłączonym zasilaczem, tryb pracy ustawiony jest na wysoką wydajność, obciążamy zarówno procesor jak i kartę graficzną. Na pierwszym screenie zamieszczonym poniżej widać, że test został uruchomiony, procesor jest w 100% obciążony, a jego taktowanie zostało podwyższone o 15%. To jest właśnie technologia Turbo Boost.

 

 

Widać, że temperatura staje się coraz wyższa i dochodzi do około 90 stopni. Jest to wartość graniczna dla naszego i5 i taktowanie rdzenia zostaje zmniejszone do standardowej częstotliwości 2600 MHz. W wyniku obniżenia wydajności zmniejsza się ilość wydzielanego ciepła i temperatura szybko spada. Ponowne podwyższenie taktowania nastąpi dopiero, kiedy temperatura spadnie poniżej 80 stopni, ale mimo zmniejszenia częstotliwości układ nie jest w stanie wystarczająco się ochłodzić. Poniższy screenshot pokazuje nam, że po krótkiej chwili obciążania komputera zaczynamy tracić na wydajności i należy wykonać czyszczenie laptopa.

 

 

Dalej sprzęt nadal był obciążany i po dłuższym czasie temperatura wzrosła na tyle, że włączył się throttling. Z tego powodu wydajność znacznie spadła, a częstotliwość pracy procesora obniżyła się do 1200 MHz. Na wykresie temperatury widać jak przy każdym uruchomieniu się zabezpieczenia temperatura gwałtownie spadała, a procesor wracał do pracy z taktowaniem 2600 MHz. Widać także informację od programu diagnostycznego, że wykryto przegrzanie. W naszym przypadku throttling pojawił się przy temperaturze 105 stopni. Mimo tak wysokich temperatur laptop się nie wyłączył.  Oczywiście przy takich wynikach testów czyszczenie laptopa jest niezbędne.

 

 

Podsumowanie

 

Dbanie o sprawne działanie układu chłodzenia jest bardzo istotne. Bez zapewnienia odpowiedniego środowiska pracy dla podzespołów sprzęt nie będzie działać wydajnie, a zbyt wysoka temperatura może doprowadzić do spadku wydajności, uszkodzeń i konieczności przeprowadzenia kosztownych napraw. Wszystkich tych problemów da się bardzo łatwo uniknąć przeprowadzając proste testy obciążeniowe. W razie jakichkolwiek pytań zachęcam do kontaktu lub do wizyty w naszym serwisie laptopów, a wszystkim którzy dotrwali do końca artykułu życzę… niskich temperatur.